ออกแบบช่องเปิด ประตู-หน้าต่าง อย่างไร ให้บ้านอยู่สบายที่สุด
บ้านในนิยามของแต่ละคนแม้จะแตกต่างกันไป – บางคนคือพื้นที่รวมความสุขของสมาชิกครอบครัว บางคนคือที่พักใจยามเหนื่อยล้า – แต่จุดร่วมของความเป็นบ้านสำหรับทุกคนคือ พื้นที่อยู่สบายที่สุด ทั้งในทางกายภาพและทางจิตใจ ส่วนที่สำคัญมากสำหรับการทำบ้านให้อยู่สบาย คือช่องเปิด นั่นก็เพราะเป็นพื้นที่ที่อนุญาตให้สภาพแวดล้อมภายนอก ทั้งลม แสงแดด เข้ามาหมุนเวียนสร้างสุขภาวะที่ดีอย่างหน้าต่าง และเป็นพื้นที่เชื่อมต่อระหว่างภายนอกและภายในบ้านอย่างประตู เมื่อสิ่งแวดล้อมภายนอกและภายในบ้านดี ชีวิตก็อยู่สบาย ช่องเปิดจึงเป็นส่วนประกอบสำคัญของบ้านที่ควรให้ความใส่ใจไม่แพ้ทุกส่วนของบ้าน
ทิศทางของช่องเปิด
สำหรับบ้านเมืองไทยในเขตร้อนแล้ว ทิศทางเป็นเรื่องสำคัญมากที่สุด ทิศตะวันตกอ้อมใต้คือทิศที่พระอาทิตย์เดินทาง แดดจึงร้อนทั้งวัน ลมหน้าหนาวตะวันออกเฉียงเหนือ ลมหน้าฝนตะวันตกเฉียงใต้ เมื่อนำมาแมทช์กับทิศทางบนที่ตั้งของบ้านแล้วก็จะพอทราบคร่าวๆ ว่า เราควรจะเปิดหน้าต่างหรือประตูออกทางทิศไหน หน้าต่างทางทิศไหนที่ควรมีกันสาดยื่นออกไปกันฝนสาดและแดดแรง ทิศทางที่แนะนำสำหรับช่องเปิดบานประตูหน้าต่าง นั่นคือทิศทางเหนือและใต้ สามารถเปิดช่องเปิดขนาดใหญ่สำหรับรับแสงแดดและลม ช่องเปิดที่เลือกควรเป็นหน้าต่างประเภทที่เปิดได้กว้างอย่างบานสะวิงหรือบานเลื่อน แต่อย่าลืมว่าลมมีทางเข้าจำเป็นต้องมีทางออก เพราะฉะนั้นในหนึ่งห้องควรมีช่องเปิดสองฝั่งที่ตรงกันเพื่อให้ลมพัดผ่านได้ดี รวมทั้งเรื่องขนาด หากมีความจำเป็นต้องเปิดออกในทิศทางที่ไม่มีลมหรือแดดแรง อาจใช้การเปิดช่องขนาดเล็กเพื่อให้แสงสว่างส่องถึง ก็ช่วยสร้างสุขลักษณะที่ดีให้กับบ้านได้
ช่องเปิดแบบบานฟิกซ์
ส่วนใหญ่ที่ทุกคนนึกถึงเวลาพูดถึงช่องเปิดนั่นคือบานหน้าต่างแบบเปิดเชื่อมต่อได้กับสิ่งแวดล้อม แต่กรอบบานหน้าต่างแบบบานฟิกซ์ก็มีประโยชน์ไม่แพ้กับบานเปิดได้ เพราะเคล็ดลับอยู่สบายของพื้นที่ก็มีบานฟิกซ์เข้ามาเป็นพระเอกคนสำคัญ อย่างในพื้นที่ที่เข้าถึงได้ยากอย่าง อย่างผืนผนังระดับสูงใต้หลังคา ซอกมุม หรือระดับพื้นของอาคารชั้นบนที่เกิดอันตรายได้หากใช้ช่องเปิดแบบเปิดได้ กรอบบานหน้าต่างแบบบานฟิกซ์เข้ามาช่วยทำให้ห้องหรือพื้นที่ดูโปร่งโล่งขึ้นจากทัศนวิสัยที่เปิดออกสู่ภายนอก แสงแดดที่เข้ามาสร้างบรรยากาศอบอุ่น ไม่อึดอัด และยังมีส่วนช่วยเติมดีไซน์ให้บ้านไม่ทึบตันจนเกินไป
บานกระทุ้ง บานเกล็ด ระบายอากาศ
หน้าที่สำคัญของช่องเปิดคือการระบายอากาศ การมีบานเปิดที่เปิดได้อย่างปลอดภัยจึงเป็นทางเลือกที่ดี ทั้งบานกระทุ้งที่สามารถผลักเปิดออกเหมือนเป็นกันสาดเล็กๆ ให้กับช่องเปิด แม้ฝนจะตกก็ยังระบายอากาศและรับลมเย็นได้ หรือบานเกล็ดที่เปิดสำหรับระบายอากาศได้ตลอดทั้งวัน บานกระทุ้งและบานเกล็ดยังถูกประยุกต์เข้ามาอยู่ร่วมกับประตู เพื่อให้การระบายอากาศทำหน้าที่ได้ดีขึ้น จึงปฏิเสธไม่ได้เลยว่า นวัตกรรมการออกแบบและการผลิตในปัจจุบันมีส่วนช่วยอย่างมากในการสร้างฟังก์ชันที่อยู่สบาย พร้อมกับรูปลักษณ์ที่ทำให้งานดีไซน์ของบ้านโดยรวมดูโดดเด่นและมีเอกลักษณ์
บานเลื่อนเชื่อมพื้นที่
ห้องที่โปร่งโล่งคือพื้นที่ในฝันของบ้านทุกหลัง แต่ด้วยขนาดที่จำกัดของพื้นที่ทำให้การใช้บานเลื่อนสำหรับเชื่อมพื้นที่เป็นทางเลือกที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก ไม่ว่าจะเป็นพื้นที่ระหว่างภายในและภายนอกบ้าน หรือพื้นที่ภายในบ้านด้วยกันเอง เราจะได้ห้องใหญ่ขึ้นชั่วคราวก็เพราะฟังก์ชันของบานเลื่อนแบบเต็มบานนี่เอง ผืนผนังบานเลื่อนกระจก มีทั้งฟังก์ชันที่เชื่อมพื้นที่เข้าด้วยกัน อนุญาตให้แสงเข้ามาถึงภายในห้องได้อย่างเต็มที่ ห้องดูโปร่งโล่งอยู่สบาย และในเชิงสถาปัตยกรรมแล้ว บานเลื่อนแบบกระจกสำคัญมากในการสร้างความสัมพันธ์ระหว่างสองพื้นที่ไม่ให้อยู่ตัดขาดกันอย่างสิ้นเชิง แม้จะยังปิดอยู่ ทั้งสองฝั่งกระจกก็ยังทำกิจกรรมได้อย่างเป็นส่วนตัวโดยไม่ตัดขาดจากกันและกัน หรือหากเปิดออกอย่างเต็มที่ก็คือการสร้างพื้นที่ให้ใหญ่ขึ้น รองรับกิจกรรมได้มากขึ้น และที่สำคัญคือ อยู่สบายขึ้น
เลือกรูปแบบบานตามรูปแบบการใช้งาน
ที่สำคัญที่สุดของบ้านอยู่สบายคือฟังก์ชัน เพราะเมื่อฟังก์ชันครบตามความต้องการแล้ว ความสบายกายสบายใจก็จะตามมา อย่าลืมวิเคราะห์ความต้องการของบ้านแต่ละส่วนว่าส่วนใดมีความต้องการแบบใด ห้องนั่งเล่นที่อยากเปิดออกได้เต็มที่อาจใช้รูปแบบบานเฟี้ยมหรือบานเลื่อนแบบเต็มผนัง หน้าต่างห้องนอนที่ใช้เปิดระบายอากาศเพียงครั้งคราวอาจใช้บานสะวิง ห้องน้ำที่ต้องการความเป็นส่วนตัวแต่ยังอยากระบายความชื้นเลือกใช้บานกระทุ้ง ประตูหน้าบ้านที่ยังอยากเห็นคนข้างหน้าเลือกใช้บานประตูที่มีกรอบกระจกฟิกซ์อยู่ข้างใน ใต้ชายคาที่อยากให้แสงสว่างส่องถึงเลือกใช้บานฟิกซ์ในจุดที่เข้าถึงได้อยาก ความต้องการเล็กๆ น้อยๆ เหล่านี้แหละ ที่สร้างความสบายชิ้นใหญ่เป็นของขวัญต้อนรับกลับบ้านสำหรับสมาชิกทุกคนในครอบครัว