ทำไมประตู-หน้าต่าง ถึงมีผลต่อสถาปัตยกรรมนัก?

ทำไมประตู-หน้าต่าง ถึงมีผลต่อสถาปัตยกรรมนัก?

แต่ไหนแต่ไร เราคุ้นเคยกับประตูหน้าต่างว่าเป็นเพียงทางเข้า-ออกของผู้ใช้งาน หรือเป็นช่องทางที่ให้สายลมและแสงแดดเข้ามาภายในบ้านเท่านั้น แต่รู้หรือไม่ ประตูหน้าต่าง มีหน้าที่ที่มากกว่านั้น หลายครั้งที่ประตูหน้าต่างแสดงตัวตนของอาคาร หลายครั้งที่มีความสำคัญมากกว่าการเป็นทางเข้าออก และหลายครั้งที่ประตูหน้าต่าง ทำให้อาคารนั้นๆ แตกต่างจากอาคารอื่นๆ และทั้งหมดนี้คือหน้าที่และความสำคัญของประตูหน้าต่าง ที่มากกว่าการเป็นทางเข้าออก เพื่อครั้งต่อไปที่ได้ออกแบบ การออกแบบประตูหน้าต่าง อาจจะไม่ใช่สิ่งสุดท้ายที่คุณคิดถึงอีกต่อไป

1. ประตู – หน้าต่าง ทำให้อาคารมีความพิเศษ เฉพาะตัว หากจะพูดถึงแนวคิดในการออกแบบสถาปัตยกรรมสักชิ้น ผู้ออกแบบมักตั้งแนวคิดหลักไว้เป็นแนวทางในการสร้างรูปทรงและรูปแบบที่จะสื่อสารออกมาได้ตรงใจที่สุด โดยแนวคิดต่างๆจะถูกถ่ายทอดออกมาผ่านองค์ประกอบทางสถาปัตยกรรม ไม่ว่าจะเป็นเสา คาน ผนัง พื้น หลังคา และแน่นอนว่าประตูหน้าต่าง เป็นองค์ประกอบหนึ่งที่สถาปนิกมักนำมาเป็นตัวแปรหลัก ที่จะทำให้แนวคิดของอาคารนั้นๆชัดเจนขึ้น ประตูหน้าต่าง ที่ผ่านการออกแบบมาอย่างดี รวมถึงเลือกใช้วัสดุที่เหมาะสมและทนทาน ก็จะสามารถทำให้อาคารนั้นๆ มีทั้งการใช้งานที่ดี และยังสื่อสารความหมาย เป็นที่น่าจดจำได้ไม่ยาก

2. ประตู – หน้าต่าง เชื่อมพื้นที่ภายในและภายนอก ให้เป็นหนึ่งเดียว ก่อนมีประตูหน้าต่าง ต้องมีสิ่งที่เรียกว่า “ช่องเปิด” (VOID) ซึ่งช่องเปิดนี้ คือสิ่งที่สถาปนิกคิดและกำหนดรูปแบบ เพื่อให้ตำแหน่งนั้น เป็นทางเชื่อมต่อสู่ภายนอก ฉะนั้นประตูหน้าต่าง จึงทำหน้าที่ต่อจากช่องเปิดดังกล่าว เป็นตัวปิดกั้นที่สามารถเลือกเปิดหรือปิดได้ตามต้องการ และสามารถใช้งานได้อย่างสะดวก กันแดด ลม ฝนได้เป็นอย่างดี

3. ประตู – หน้าต่าง มีหน้าที่สำคัญ กับทั้งภายในและภายนอก ประตูหน้าต่าง เป็นองค์ประกอบเดียวที่มีหน้าที่สำคัญทั้งภายในอาคารและภายนอกอาคาร โดยภายในทำหน้าที่เป็นบานประตูหน้าต่างที่ห่อหุ้มห้องนั้นๆไว้ พร้อมฟังก์ชั่นที่บานประตูหน้าต่างนั้นควรจะมี แต่สำหรับงานภายนอก ประตูหน้าต่างมีหน้าที่มากกว่านั้น คือการเป็นหน้าตาของอาคาร เป็นองค์ประกอบภายนอกที่อยู่เคียงข้างกับผนังและหลังคาภายนอก ฉะนั้นการออกแบบประตูหน้าต่างที่ดี จึงต้องคิดให้ครบทั้งภายในและภายนอกนั่นเอง

4. ประตู – หน้าต่าง ช่วยแก้ปัญหาและสร้างความน่าสนใจในเวลาเดียวกัน โดยเฉพาะอาคารในประเทศเขตร้อนแบบไทย การออกแบบอาคารให้แสงแดดและสายลมนั้นสามารถเข้ามาภายในได้นั้นยิ่งเป็นสิ่งสำคัญ หลายครั้งสถาปนิกจึงออกแบบหน้าต่างในบริเวณห้องน้ำ ห้องครัว เพื่อเป็นการระบายความชื้น และยังทำให้ห้องภายในไม่ทึบตัน และในเวลาเดียวกันนั้นเอง แสงแดดยังช่วยสร้างมิติให้ห้อง มีความน่าสนใจมากยิ่งขึ้นหลายเท่าตัว

5. ประตู – หน้าต่าง ช่วยกรอบ ช่วยกำหนดมุมมองภายใน หลายครั้งที่พื้นที่โดยรอบของอาคาร สร้างข้อจำกัดในการเลือกออกแบบช่องเปิด ขนาดและรูปทรงของประตูหน้าต่างจึงมีผลอย่างมากต่อการใช้งาน และช่วยแก้ปัญหาพื้นที่ที่กำจัดรอบอาคาร อีกทั้งรูปแบบของประตูหน้าต่าง ที่แตกต่างออกไปนั้นอาจสร้างจุดเด่นให้กับอาคารได้ด้วย

6. ประตู – หน้าต่าง เป็นตัวกำหนดรูปแบบ และรูปด้านของอาคาร รูปลักษณ์ภายนอกหรือรูปด้านของอาคาร ถือเป็นสิ่งสำคัญที่จะทำให้อาคารนั้นๆ โดดเด่นมากน้อยเพียงใด อีกทั้งยังสื่อสารว่าส่วนใดของบ้าน ใช้งานอะไร อย่างไร เป็นดังเสื้อผ้าของคน ที่จะสะดุดตาตั้งแต่ครั้งแรกที่พบเห็น ฉะนั้นการเลือกรูปแบบของบานประตูหน้าต่าง จึงสำคัญมาก ทั้งเรื่องของประเภทของการเปิดว่าจะเป็นบานเลื่อน บานเปิด หรือบานเฟี้ยม และวัสดุที่ใช้นั้นก็ต้องมีความแข็งแรง ทนทาน สามารถสื่อสารถึงแนวคิดได้เป็นอย่างดี